Tańce z Beskidu Śląskiego

Beskid Śląski stanowi zachodnią część Karpat polskich i jednocześnie południowo-wschodni kraniec Śląska Cieszyńskiego. Taniec w Beskidzie Śląskim ściśle związany był z obrzędami dorocznymi i rodzinnymi, jak również z pracami gospodarskimi związanymi z pomocą sąsiedzką (darcie pierza, łuskanie fasoli, obróbka lnu i inne). Tańce Beskidu Śląskiego cechują się dużym zróżnicowaniem form tanecznych. Ruchy tancerzy są swobodne i naturalne. Do tańców charakterystycznych tego regionu należą: „kołomajki’, „koza”, „kozok” i „świniok”, natomiast z form zabawowych „stołkowy” oraz popisy chłopaków tzw. „zajączki”. Oprócz tańców typowych popularne są również tańce tańczone w całym regionie Górnego Śląska: trojak”, „błogosławiony”, „grozik”, „nie chcę cię znać”, „owczarek” i „waloszki śląskie”.

Strój

Na ukształtowanie się stroju Górali Beskidu Śląskiego wpłynęły w dużym stopniu warunki atmosferyczne. Ubiór przystosowany jest do życia w trudnych warunkach przyrodniczych. Strój męski składa się z białych sukiennych portek najczęściej bez jakichkolwiek ozdób, białej koszuli, grubych wełnianych skarpet i kierpec bez ozdób. Na głowie noszony jest czarny lub biały kapelusz. Okrycie wierzchnie stanowi gunia szyta z grubego ciemnobrązowego sukna i barani kożuch. Strój kobiecy składa się z białej koszuli, dwóch zapasek (tylne i przedniej), okrycia wierzchniego kożucha i łoktusza – prostokątnej płachty płótna, która po złożeniu na pół zarzucana była na ramiona i okrywała prawie całą postać kobiety. Obuwie stanowiły kieprce, do których noszone były pończochy (nogawiczki) i skarpety (kopytka). Do takiego stroju kobiety nie zakładały biżuterii. Obecnie strój w Beskidzie Śląskim jest ubiorem okazjonalnym, odświętnym i reprezentacyjnym noszonym w czasie lokalnych uroczstości świeckich i kościelnych.

Kołomajki

To taniec śląski, najbardziej popularny na Śląsku Cieszyńskim i w Beskidzie Śląskim. Istnieją różne odmiany nazw, muzyki i ruchu, w zależności od regionu, z którego taniec ten jest pochodzi. Kołomajki z Beskidu Śląskiego (tańczone przez ZPiT „Piast”) są tańcem parowym tańczonym w metrum 2/4 w tempie żywym. Pary ustawiają się jedna za drugą w rzędzie na obwodzie koła lub dowolnie w przestrzeni. Tancerki ustawiają się po prawej stronie tancerza. Ręce tancerzy są swobodnie opuszczone z boku albo trzymane za plecami. W czasie tańca tancerze zamieniają się miejscami przechodząc na przeciwną stronę – naprzeciw siebie krokiem dosuwanym – zmiennym i dwoma podskokami na jednej nodze. Drugą nogę uniesioną z przodu nad podłogą zaczynają krok w następnym takcie. Kołomajki tańczy się w stroju Górali Śląskich. Panowie zakładają białe sukienne portki najczęściej bez jakichkolwiek ozdób, białą koszulę, czarny lub biały kapelusz, grube wełniane skarpety i kierpce bez ozdób. Kobiety zakładają białą koszulę, dwie zapaski (tylne i przednie), kieprce, do których ubierane są pończochy (nogawiczki) i skarpety (kopytka). Do takiego stroju kobiety nie noszą biżuterii.

Tekst Jadwiga Madej